Có lẽ mỗi người chúng ta không ai còn xa lạ gì với tác phẩm Rừng xà nu của Nguyễn Trung Thành. Thời kì chống Mỹ, cây xà nu biểu trưng cho tinh thần yêu nước, bất khuất của dân tộc ta. Còn ngày nay, khi đất nước đã được độc lập thống nhất, thì ở nơi có những rừng xà nu bất khuất ấy, cây xà nu vẫn tiếp tục bền bỉ sống, bền bỉ cống hiến những ánh lửa để soi sáng cho những người thầy, người cô đem con chữ, đem tình thương yêu đến buôn làng, đến những con người còn gặp nhiều khó khăn.

Xã Ngọc Linh (hay còn gọi là Ngok Linh) thuộc huyện Đaklei, tỉnh Kontum. Là một trong những xã khó khăn bậc nhất của tỉnh với phần lớn dân cư là người dân tộc Xơ-Đăng. Xã có 13 làng. Đợt mưa lũ năm 2008 đã xóa sổ 2 điểm trường của xã. Xã có 3 điểm trường chính là Trường Trung Tâm Xã, Điểm trường Tu Kú (cách trung tâm xã 45 phút leo bộ) và điểm trường Lê Toan – Kon Tuông (cách trung tâm xã 2 tiếng rưỡi leo bộ). Tuy nhiên, chỉ trường trung tâm xã có điều kiện vật chất tạm chấp nhận được, riêng phòng bán trú mới dựng cho học sinh ở những làng xa vẫn chỉ là một cái chòi. Hai điểm trường còn lại nằm trong tình trạng hết sức thiếu thốn và khó khăn.

• Lê Toan là một ngôi làng người Xêđăng nằm giữa rừng xà nu, thuộc xã Ngọc Linh, hiện chưa có điện thắp sáng. Đứng ở nhà rông của làng này nhìn xuống làng Cung Rang, nơi có trụ sở UBND xã xây kiên cố, chỉ áng chừng bốn cây số đường chim bay, song để đi tới nơi, phải băng rừng, lội suối gần chín cây số đường mòn rất vất vả. Thôn trưởng A Ếp, cho biết: Lê Toan có 55 hộ, 246 nhân khẩu, đều làm nông, trồng sắn, bắp và một ít ruộng lúa nước, nên còn nhiều hộ gia đình nghèo lắm. Nhưng, không vì thế mà lũ làng chấp nhận cho con em mình bị dốt.
Ai cũng quý các thầy, cô giáo ở dưới xuôi gùi cái chữ lên non ngàn. Vì thế, lũ làng đã cùng với lực lượng Công an bám cơ sở vào rừng đốn cây gỗ, lồ ô, cắt cỏ tranh… về dựng trường học.
Ngoài những buổi học ban ngày, đêm đêm các bậc phụ huynh chẻ cây xà nu gùi tới lớp bó thành đuốc, đốt lửa cho các em làm toán, viết chữ. Mức thu nhập bình quân của mỗi người dân ở Ngọc Linh thường chỉ 500kg thóc/năm. Cả xã vẫn còn 357 hộ nghèo, với 1.512 khẩu… Cũng vì thế, các thầy, cô giáo dạy chữ ở Ngọc Linh đã san sẻ, nhường từng chén cơm cho học trò để các em yên tâm tới lớp…



• Thầy giáo Trần Ngọc Hạnh, Hiệu trưởng Trường THCS Ngọc Linh, nói rằng, Trường THCS Ngọc Linh được Nhà nước đầu tư xây dựng tại trung tâm xã, với 6 phòng học và 1 thư viện.
Năm học 2007 - 2008, nhà trường đón 196 em vào học nên phải tận dụng cả thư viện làm phòng học. Đặc biệt, có 86 em nhà ở tận những ngôi làng trên rẻo cao phải học theo diện… bán trú dân nuôi. Có nghĩa, dân làng góp gạo, Nhà nước hỗ trợ tiền mua mắm, muối, thức ăn cho các em ở lại ăn bữa trưa.


Nói nghe đơn giản, song 17 giáo viên của trường phải thay nhau nấu ăn, tiền hỗ trợ ít (mỗi em 15.000 đồng/tháng), dân làng góp gạo không đủ, các thầy, cô giáo đành san sẻ thêm tiền lương, phần cơm của mình để các em được ăn no, học chữ.
Rồi những ngày mưa to, núi lở, lũ rừng ào về, họ còn phải chia cho các em chiếu, chăn chống rét cho các em ở lại dài ngày. Có rất nhiều em gia đình rất nghèo, song đã cố gắng phấn đấu học hành đạt học sinh giỏi cấp tỉnh như em A Ngơi ở làng Kon Tuông, em Y Thị của làng Đăk Rít…



Từ Sài Gòn đi Kontum mất 12 tiếng. Từ thành phố Kontum đi Đaklei gần 120km, mất khoảng 3 tiếng nữa. Từ Đaklei vào Ngọc Linh là 60km đường đèo núi, đi mất 3 tiếng nữa. Tổng cộng là 18 tiếng đi đường để đến trung tâm xã Ngọc Linh. Từ trung tâm xã lên các làng thì đều phải leo bộ.

Thầy Tuấn đã dạy học trên Ngọc Linh 3 năm. Năm đầu tiên thầy dạy ở điểm trường Tu Kú, nhìn cảnh các em nhỏ co ro trong miếng nylong làm áo mưa mà không cầm được lòng, thầy đã chụp lại hình và post lên mạng kêu gọi. Và tấm lòng của người thầy ấy cuối cùng cũng được hồi đáp. Chị Thùy Trâm, người tiên phong cho kế hoạch này đã viết những dòng rất cảm động: “Thế nhưng hơn 2 năm sau Joey (chị Thùy Trâm) mới đọc được lời kêu gọi đó, Joey liên lạc với thầy Tuấn và được biết nhiều đoàn đọc được lời kêu gọi đã dự định giúp đỡ nhưng gặp phải nhiều trở ngại nên đến giờ vẫn chưa có ai đến với các em nhỏ trên đó. Không cam tâm, Joey quyết định đi tiền trạm để xác định tình hình. Ngày 4/12 Joey cùng một người bạn trong nhóm đi tiền trạm. Hai anh em đã hết sức đau lòng khi nhìn thấy các em trên đó, quả thật không những chính xác như lời thầy Tuấn và những tấm hình mô tả mà còn nhiều khó khăn hơn nữa. Về lại Sài Gòn, Joey và nhóm bạn đã xúc tiến đi vận động, xin giúp đỡ liên tục trong 2 tuần. Vì thời gian quá ngắn, chương trình chỉ lo được phần quà cho 168 em mầm non và 343 em tiểu học, các em trung học không có quà. Dù hết sức vất vả, đi xe 18 tiếng, ngồi từ xe khách đến xe tải lớn rồi sang xe tải nhỏ, phải chuyển hàng nhiều lần, nhảy xuống xe chụp hàng bị rớt, xe bị tuột côn phải đổi xe, leo núi lên xuống 6 tiếng, một số bạn còn vừa leo núi vừa phải khiêng hàng, ăn ngủ trong điều kiện thiếu thốn khổ sở, có bạn không ngủ được vì quá lạnh do thiếu chăn đắp... Nhưng cả nhóm ai cũng muốn quay lại đó, chỉ vì đã có những giọt nước mắt nuối tiếc vì không thể cho các em nhỏ nhiều hơn…”


Một bài viết không thể nói lên hết những khó khăn mà các em nhỏ cũng như thầy cô giáo ở Ngọc Link ngày ngày vẫn phải vượt qua để được xóa cái dốt, để được biết con chữ. Chỉ hy vọng có thêm ngày càng nhiều những tấm lòng hảo tâm, ngày càng nhiều người biết đến ngọn lửa xà nu vẫn đang âm ỉ cháy ở Ngọc Link, để truyền thống "lá lành đùm lá rách" của dân tộc ta ngày càng tỏa sáng hơn bao giờ hết.